Anders zijn, mag dat? Ja, dit mag!
Ik neem je terug mee in de tijd. Ik ben vijf jaar, en zit in het eerste leerjaar. Al vrij snel ontdek ik dat ik er alleen voor sta. Mijn directe familie kan me voor school niet helpen. Ik ben anders dan zij, en dat mag niet, wil je erbij horen. Zo ben ik nu eenmaal opgevoed! Hoe was dat voor jou?
Erbij horen, doet me denken aan sociale erkenning, wat volgens onderzoek één van de belangrijkste waarden is, bij zeer veel mensen. Hoe belangrijk is dit voor jou?
Erbij horen, doet me denken aan al die momenten in mijn leven, dat we iedereen wilden plezieren. Aandacht voor de ander, in alle situaties, dat was wat ik deed. Ik wist toen niet beter, laat staan hoe het brein denkt.
Nu weet ik dat er iets bestaat zoals ‘denkprogramma’s’. Aan de hand hiervan kunnen we nagaan hoe iemand op een gegeven moment, in een gegeven situatie, denkt. En of deze wijze van denken helpend is of niet!
Er is een denkprogramma waaraan we kunnen weten of onze aandacht gaat naar die van de anderen, of naar onszelf. Toen kende ik dit denkprogramma nog niet, en ik wist destijds ook niet waarom de anderen steeds op de eerste plaats stonden bij mij, en dat ik er veelal zelf niet tot veel te weinig aan de pas kwam.
Anderzijds?, had ik toen reeds geweten dat ‘erbij horen’ wil zeggen dat je in de eerste plaats dient aandacht te hebben voor jezelf, om van daaruit aandacht te hebben voor de anderen, waardoor ‘anders zijn’ mogelijk wordt. Mag jij anders zijn van jezelf, vraag ik me dan af?
Anders zijn, mag dat?
Sommigen vinden van niet. Die vinden dat je je dient te gedragen volgens de norm! Weet jij wat ze hiermee bedoelen?
Ik niet! Ze vinden dat je tussen de lijntjes dient te lopen, wil je erbij mogen horen. En ik wou erbij horen.
Toen wist ik nog niet dat ik aan gedachtelezen deed. Ik dacht toen echt te weten hoe ik mij moest gedragen, zodat mijn gedrag paste binnen hun normen, om er op die manier bij te horen. Echter, dat deed ik niet. Ik vraag me af, of er nog steeds mensen denken zoals ik destijds dacht?
Erbij horen, best lastig, wanneer je nooit jezelf mag zijn, omdat je anders bent. De echte vraag is: anders dan wie?
Wie bepaalt dat?
Wie vind jij, anders dan jezelf, dat dit voor jou dient te bepalen?
Nu weet ik beter. Hoe meer ik er voor uitkom dat ik anders ben, hoe meer ik het gevoel krijg erbij te horen. Anders zijn, dat mag!
Ik heb het geluk gehad om tijdens mijn jarenlange zoektocht naar tools, technieken, methodieken… om erbij te horen, de methodologie NLP te leren kennen. Ik ben niet geworden wat de massa binnen onze maatschappij van mij verwachtte, namelijk die persoon in mij die zich geheel aan hen zou aanpassen. Integendeel, ik laat mezelf steeds meer toe mezelf te tonen in mijn anders zijn als Asperger. En al doende hoor ik er steeds meer bij, wel anders dan vele anderen. Niet slechter, niet beter, gewoon anders.
Inmiddels geef ik samen met mijn vrouw, die me steunt in mijn anders zijn, opleidingen in de methodologie NLP, zodat iedereen die dit wil, samen met ons, vrijer kan leren communiceren, en dit vanuit zijn anders zijn in relatie tot anderen, zodat wij er allemaal bij mogen horen.
Alex Peeters
Anders zijn: mag het?
Sommige woorden vloeien snel uit onze mond: ‘iedereen mag zichzelf zijn’. Of: ‘iedereen is uniek en dat is een verrijking’. Dit vertelt mij dat velen onder ons wel degelijk bereid zijn om zich open te stellen voor mensen die ‘anders’ zijn, die op de één of andere manier afwijken van ‘de norm’.
In de praktijk echter, loopt dit verhaal soms iets moeizamer. Want er zijn vele vormen van ‘anders’. Er is ‘heel erg anders’. Dat gaat vaak makkelijker. Het onderscheid tussen mezelf en die ‘heel erg andere’ andere, is groot. Het is duidelijk dat ik weinig gemeen heb met die persoon. Hij is bijvoorbeeld heel erg klein van gestalte, terwijl ik groot ben. Of hij heeft geen armen of benen en ik wel. Of hij is blind en ik zie helder. Dit ‘anders zijn’ is redelijk comfortabel. Daar kunnen de meeste mensen mee om.
Wat echter, als het anders zijn van de ander veel subtieler is? Wat als die ander ‘anders’ is en tegelijkertijd eigenlijk ook sterk op mij lijkt? Dan gebeurt er vaak iets eigenaardigs. We trachten vaak dat eerder geringe of onduidelijke onderscheid weg te werken, door de ander buiten te sluiten of, als het in onze macht ligt, om hem of haar te ‘dwingen’ zich aan te passen aan onze normen. Een raar fenomeen.
Zo heb ook ik in eerste instantie gereageerd t.o.v. mijn man, die het syndroom van Asperger heeft. Hij functioneerde, maar een beetje eigenaardig t.o.v. mijn eigen sociale normen. Dat maakte mij ongemakkelijk, vooral t.o.v. andere mensen. In eerste instantie trachtte ik hem bij te brengen hoe het ‘hoorde’. Daarmee wou ik mijn eigen ongemakkelijk gevoel bij sommige van zijn reacties, wegwerken. Nu besef ik hoe fout dit was. Nu vertrek ik vanuit wat hij zelf wil. We zoeken samen naar oplossingen, naar wegen om het hem gemakkelijker te maken in sociale situaties, zonder afbreuk te doen aan wie hij is, zonder van hem iemand anders te willen maken. Geven en nemen, samen leren, met respect voor alle eigenaardigheden die er zijn. Ik heb geleerd om die eigenaardigheden meer ruimte te geven. Ik heb ontdekt hoeveel eigenaardigheden ik zelf heb. Misschien maakt dat het wel zo moeilijk voor velen om anderen die ‘een klein beetje anders’ zijn, te accepteren. Ze confronteren ons met onszelf. Hun manier van zijn, van doen, is voor ons een spiegel van zaken die we bij onszelf niet willen of kunnen onder ogen zien. Zo was en is het bij mij, in elk geval.
Anders zijn, het mag. Mag jij van jezelf ‘anders’ zijn?
Marleen Devisch
